Page 48 - Sinerji s10
P. 48
köşe yazısı / Zeynep Handan Özcebe
İş yerinde Mobbing
Zeynep Handan Özcebe Mobbing ilk olarak 1980’li yıllarda ABD’de ortaya 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (Madde 417) ile
Avukat çıkan bir kavramdır. İşyerinde gerçekleşen, siste- mevzuatımıza ilk kez giren psikolojik taciz ifadesi
matik hale gelen, kasıtlı olarak yapılan ve süreklilik “İşçinin kişiliğinin korunması” başlığı altında dü-
gösteren, yıldırma ve işten uzaklaştırma amacı zenlenmiştir. İşverene, işçisinin hizmeti sırasında
taşıyan, kişinin, kişiliğinde, sağlığında ve mesleki mağruz kaldığı bu tarz eylemler için işçisini koru-
durumunda zarar doğuran davranışlar ‘mobbing’ ma ve kollama yükümlülüğü getirmiştir. Ayrıca iş-
olarak ifade edilmektedir. Mobbing’i yani bir verenin alacağı önlemlere diğer işçiler de uymak-
nevi psikolojik tacizi, sadece işverenin değil aynı la yükümlüdürler. İşveren veya işçi bu önlemlere
zamanda çalışanların başka bir çalışana veya bir uymadığı taktirde mobbinge uğrayan işçinin taz-
grup çalışanın başka bir grup çalışana uygulama- minat hakkı doğacağı açıkça belirtilmiştir. Yani iş-
sı da mümkündür. Kişiyi yıldırarak, arkadaşlarının veren, işyerinde sadece kendisinin sebep olduğu
yanında küçük düşürerek, sürekli yıpratarak isti- değil yanında çalışanlarının davranışları nedeni ile
faya zorlamak bu kapsamda mobbing olarak de- meydana gelen mobbingten de sorumlu tutul-
ğerlendirilmektedir. Çalışanın başka bir çalışana maktadır. Bu nedenle işveren mobbing uygula-
mobbing uygulamasının arkasında ise çoğu kez masına uğradığını kanıtlayan işçisine yasal hakları
işverene daha yakın olabilmek ve performansa ile birlikte ayrıca tazminat ödeme yükümlülüğü
dayalı ödemelerden daha fazla pay alabilmek yat- altında kalabilmektedir.
maktadır.
4857 sayılı İş Kanunu hükümlerinde ise doğrudan
psikolojik taciz kavramına yer verilmemiş olmakla
birlikte; eşit davranma ilkesi (Madde 5), çalışma
TAZMİNAT ALABİLİR koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi
Mobbinge uğradığı kanıtlayan çalışan, iş söz- (Madde 22) maddelerinin geniş olarak yorumlan-
leşmesinin feshinden doğan kıdem, ihbar gibi masıyla da güncel olarak uygulanmaktadır.
bütün tazminatlarını alabileceği gibi, dava sonu- İşyerinde, “yıldırma amaçlı psikolojik taciz” olan
cunda ayrıca manevi tazminata da hak kazanabil- mobbing konusunda, son yıllarda açılan davalar
mektedir.
da hukukumuzda içtihat yaratacak kadar ciddi
boyutlara ulaşmıştır. İş mahkemelerin de açılan
davalarda artık mobbing’e uğradığını kanıtla-
yan işçi lehine ihbar, kıdem tazminatı haklarının
yanında yüksek miktarlarda manevi tazminata da
hükmedilmektedir.
Bu nedenle bu tür davalardan doğacak tazminat-
ların önlenmesi için iş yerlerinde özellikle insan
kaynakları birimleri işçilerden gelen yazılı veya
sözlü mobbing şikayetlerini dikkate alarak, işye-
rinde bu tür psikolojik tacizlerin oluşmasını engel-
lemeli, çalışanlar arasındaki diyalog ve iş uyumu
dikkatli olarak izlenmelidir.
46 BOSİAD SİNERJİ / Ocak - Şubat 2015
