Page 74 - Sinerji s7

sağlık / unutkanlık

Yoğun Şehir Hayatı

Unutkanlık Nedeni

Unutkanlık sadece ilerleyen yaşla beraber görülen bir rahatsızlık değil. Özellikle şehirlerde yaşayanlar
için yoğun çalışma hayatı, uzun çalışma saatleri, hayatın bir parçası haline gelen stres ve ağır
sorumluluklar gibi önemli etkenler, unutkanlığı herkes için önemli bir sorun haline getirebiliyor.

Gün içinde fazla önemsemediğimiz unutkanlık, tıcı öğelerle hatırlanabiliyorsa çoğu zaman bir
sık sık tekrarlandığında hayatı olumsuz etkileyen hastalığın habercisi olmuyor. Ancak unutkanlı-
bir süreci de beraberinde getiriyor. Unutkanlık ğın belirtilerinden biri olduğu hastalıklar da yok
sorununun hastalık olarak nitelendirebilmesi değil. Tanıdık olan bir deneyim, isim, kelime, kişi
için farklı şikâyetlerin de bulunması gerektiğinin veya yer hatırlatıcılara rağmen hatırlanmıyorsa,
altını çizen Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi aynı şey tekrar tekrar unutuluyorsa veya konu
Öğretim Üyesi ve Acıbadem Bursa Hastanesi ile ilgili hiçbir şey hatırlanamıyorsa; unutkanlığa
Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Fatma Çiğdem Doğu- duygu durum ve kişilik değişiklikleri, konsant-
lu, “Yoğun şehir hayatı, hastalık temelli olmayan rasyon güçlüğü, problem çözme yeteneğinde
unutkanlığın en önemli nedenlerinden biri. Altta azalma ve yargılamada bozulma eşlik ediyorsa
yatan bir hastalık olup olmadığı diğer şikâyetler altta yatan bir hastalığın varlığından söz edilebi-
dikkate alınarak belirlenmeli” diyor. lir. Bu şikâyetler bir arada gözlendiğinde kişinin
bir nöroloji uzmanı tarafından incelenmesi ge-
Hafıza, yaşam boyu süren bir arşivleme işlemi. rekiyor. Unutkanlık; birliktelik gösterdiği diğer
İnsanların öğrendikleri, tanıklık ettikleri ve yaşa- şikâyetlere göre kimi zaman depresyon, enfeksi-
dıkları olay ve deneyimler, duyu organlarımızca yon hastalıkları, metabolik ve hormonal bozuk-
kimyasal ve fiziksel uyarılar halinde değerlendi- luklar, vitamin eksiklikleri, ilaç ve toksinlere bağlı
rilip simgelere dönüştürülüyor ve beynin belirli Acıbadem Bursa Hastanesi Nöroloji Uzmanı gelişebiliyor veya tümörler, kanamalar, damar
bölgelerine yerleştiriliyor. Bu sayede o bölgede Doç. Dr. Fatma Çiğdem Doğulu tıkanmaları gibi yapısal beyin hasarı oluşturan
saklanarak hatırlanabilir veriler haline geliyor. Bu hastalıklara eşlik edebiliyor Altta yatan neden
verilerin kontrollü bir şekilde geri getirilebilme hastalık olarak kabul ediliyor? Acıbadem Üniver- saptandığında uygun tedavi ile tam iyileşme-
işlemindeki başarısızlık unutkanlık olarak adlan- sitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Acıbadem sağlanabiliyor.
dırılıyor. Ancak her unutkanlık için hastalık tanısı Bursa Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Fat-
koymak doğru değil. İş, aile, okul, ebeveynler, ma Çiğdem Doğulu, her unutkanlık öyküsünün Unutkanlık, demansın
sosyal yaşam gibi hayat sorumluluklarının çok bir hastalık belirtisi olmadığına dikkat çekerek, ilk belirtisi olabiliyor
arttığı zamanlarda ve çok şeyi bir anda başar- “Özellikle orta yaşta gözlenmeye başlanan unut- Unutkanlığın bunamanın ilk belirtisi olabileceği
maya çalıştığımız orta yaş döneminde, yoğun kanlık hemen alzheimer ile ilişkilendiriliyor ve de bilinmeli. Halk arasında bunama olarak bili-
stres ve yorgunluk hatırlama problemlerine yol kişi büyük endişelere kapılmaya başlıyor. Oysa ki, nen demans; bilinç bulanıklığı olmaksızın kişinin
açabiliyor. her unutkanlık bir hastalık belirtisi olmayabiliyor. bellek, dil, dikkat, görsel-mekânsal işlevler, bece-
Her unutkanlık Unuttuğunuz isim, kelime veya deneyim bir süre ri, tanıma, plan yapma, soyutlama, sosyal iletişim
alzheimer belirtisi değil düşündükten sonra aklınıza geliyorsa; hatırlatıcı gibi edinilmiş bilişsel işlevlerinin bozulması ola-
görsel bir simge, kelime, cümle, hikâye hatırla- rak tanımlanıyor. Bu duruma bağlı olarak kişinin
Unutkanlık eğilimi kimi durumlarda arabanın manıza yardımcı oluyorsa; not almak gibi hatır- sosyal, mesleki ve günlük yaşamı olumsuz etki-
anahtarının konulduğu yeri unutmak gibi yakın latıcı araçlar kullanmak sorununuzu çözüyorsa leniyor ve sürdürülemez hale gelebiliyor. Erişkin
geçmişle ilgiliyken, kimi durumlarda lisedeki genellikle endişelenmeye gerek yok” diyor. santral sinir sistemi hasarı sonucu oluşan, orta-i-
matematik öğretmeninin adı gibi yıllar önce- leri yaşta başlayan kalıcı ve ilerleyici bir klinik du-
sine dayalı bilgilerin hatırlanamaması şeklinde Unutkanlığa eşlik eden şikâyetler rum olan demans, sıklıkla alzheimer hastalığıyla
kendini gösterebiliyor. Peki bu kadar geniş bir dikkate alınmalı ilişkilendirilse de pek çok başka hastalık da bu-
yelpazesi olan unutkanlık, hangi durumlarda bir Unutkanlık sürekli hale gelmemişse ve hatırla- namaya neden olabiliyor.

72 BOSİAD SİNERJİ / Temmuz - Ağustos 2014