Page 58 - sinerji_46.sayi_web_pdf_30.11.2022

köşe yazısı / Esin Göksu Şeker

Yumurta ve

Sağlığa Etkileri

Dr. Dyt. Ş. Esin Göksu Şeker Yumurta en sağlıklı ve kaliteli besin maddelerin- bir yapıya sahiptir. Özellikle, elzem amino asitler- landırıcı etkiye sahiptir. Kolesterolü yükseltmez. kümes koşullarının olması bu kirlenmeyi önleye- girişi artar. Bu yumurtanın bozulmasını oluşturur.
Beslenme ve Diyet Uzmanı den biridir. Üstelik doğal bir ürün olup, birçok be- den zengin olması balık, et ve süt gibi besinlerle cektir. Yumurta kabuğunun neminin artması yumurta
esin.seker@gmail.com sin maddesinden daha uygun fiyatlıdır. birlikte değerlendirilmesine yol açmıştır. Yumurta Vitamin içeriğine bakıldığında: kabuğundaki porların genişlemesine ve bakteri
proteini %95’i sindirilebilir. Diğer besinlerle kıyas- Yumurta sarısı A, D ve E vitaminleri yanında tia- Sağlıklı bir tavuktan elde edilen ve doğru koşullar- girişinin artmasına neden olur. Bu nedenle yu-
Neden yumurtayı seçtim bu yazımda? ladığımızda: %85’ ile süt; %76 ile balık ve %74 ile min, riboflavin ve pantotenik asitçe zengindir. da saklanan yumurtanın gıda güvenliği açısından murtanın yıkanmadan saklanması gerekir.
Sağlıklı beslenebilmek gittikçe zorlaşıyor. İklim sığır eti yumurtayı izlemektedir. Yumurta akı ise niasin bakımından zengindir. Yu- herhangi bir sakıncası yoktur. Yumurtanın gıda Yumurtalamanın bulunduğu alanın ve kümesle-
güvenliği açısından uygunluğunun ilk koşulu
değişiklikleri, çevresel kirlenme (hava, su, toprak- Yumurta proteini, elzem amino asitlerce zengin murtada C vitamini yoktur. “sağlıklı bir tavuktan” elde edilmesidir. rin hijyenik koşullarının iyi olması istenilen kriter-
ların kirlenmesi, ısı değişmeleri) tarım alanlarının olması nedeniyle biyolojik değeri 100 olarak ka- Mineral içeriği açısından incelendiğinde ise yu- lerdir. Yumurtanın depolandığı alanın sıcaklık ve
azalması ya da yok olması, toprakların gün geçtik- bul edilmektedir. Yani içindeki amino asitler insan murta akının, sodyum, potasyum, bakır ve mag- Yumurtanın iç yapısı ve taze bir yumurtanın ta- nem düzeyi de yumurta kalitesi üzerine etkilidir.
çe fakirleşmesi baş etkenler olurken gelir düzeyi- vücudunu yapısına ve kullanımına çok uygundur. nezyum açısından zengin olduğu; buna karşın bakta duruşu aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
nin gittikçe azalması da olayı daha vahimleştiriyor. Türk Gıda Kodeksi Yumurta Tebliği’nde yumur-
Yüksek biyolojik değere sahip olan yumurta, anne yumurta sarısının, başta demir olmak üzere, kal-
Bebekler, çocuklar, kadınlar, büyüme çağındaki sütüyle birlikte örnek protein olarak ifade edilir. siyum, fosfor ve çinko bakımından zengin olduğu taların 5-8°C arasında depolanması gerektiği bil-
dirilmektedir. Oda ısısında bekletmek bozulmayı
gençler, erişkinler ve yaşlılar bu durumdan çok Yumurta biyolojik değeri ve kalitesi yüksek prote- görülmektedir. çabuklaştırır. Buzdolabında 7 gün saklanabilecek
etkilenirken, sağlık sorunlarına yenileri ekleniyor. in içeriği nedeniyle vücuttaki yapım ve onarım iş- Ortalama 100 g ağırlığındaki bir yumurtada 9.7 g yumurta oda ısısında ancak 1 gün bekletilebilir.
Sağlık harcamaları daha da artıyor, beslenmeye lerinin yapılmasını sağladığı kanıtlanmıştır. Büyü- yağ, 12 g protein 2 g karbonhidrat içerir.140 kalo-
ayrılacak para azaldıkça azalıyor. Bu kısır döngü me ve gelişmeye etkisi çok büyüktür. Her yaştaki rilik enerji sağlar. Küf ve bakterilerin etkisiyle bozulmuş yumurtalar
her gün daha fazla hissedilmeye başlandı. gıda değerini kaybeder, tüketici sağlığını tehlike-
insan için kolay tüketilebilecek bir besin madde- Yumurtadaki yağların tamamı yumurta sarısında
Günümüzde kötü beslenme durumu dalga dalga sidir. Her birey her gün 1 tane yumurta tüketmeli- bulunur, yumurta akı yağ içermez. ye sokarlar. Bu tip bozulmaya uğramış yumurta-
lar kesinlikle tüketilmemeli ve imha edilmelidir.
toplumun her kesimini esir alıyor. Bu koşullarda dir. Japonya da her ilkokul çocuğu sabah kahvaltı- Bozulmuş yumurtanın sarısı ve beyazı birbirine
ucuz fakat çok yararlı bir besin olan yumurtadan sında 2 tane yumurta yemek durumundadır. Bir adet yumurta ( 50 g), yetişkin bir insanın ihti- karışmış, ağır kokulu, beyaz, siyah, kırmızı ve yeşil
mutlak söz etmeliyiz. yacı olan;
Bebekler 4 aylık olduktan sonra küçük miktar- rengin hakim olduğu bir görüntüye sahiptir.
Bilim insanları, akademisyenler, ailelere evlerinin lardan başlanarak yumurta sarısını tüketebilirler. • B12 vitamininin %160’nı,
bahçesinde tavuk, kaz, hindi gibi kanatlı hayvan 5-6 aylık olduğunda tam yumurtayı tüketebilirler. • A vitamininin tamamını, Sonuç:
besleyebilecek koşullara sahiplerde, bunu yap- Alerjik etkisi kontrol edilerek bebeğin yumurta • Riboflavinin %36’sını, İnsan sağlığının korunması, yaşamın sağlıklı ola-
manın ne kadar faydalı olduğunu anlatıyorlar. yemesinde bir sorun yoktur. rak sürdürülebilmesi ancak sağlıklı beslenme ile
Benim yaşadığım şehirde bunu yapan pek çok Yumurta yaz ve kış her zaman yenilebilir. Yazın • D vitamininin %18’ini, sağlanabilir. Bu insan hakları içindeki en önemli
aile var. Kırsal alanda yaşayanlar kuşkusuz bunu ağır gelir söylemi tamamen şehir efsanesidir. • Tiaminin (B1) %17’sini, maddedir. Günümüz koşullarında halkın bes-
yapmaya daha uygundur. • E vitamininin %15’ini, lenmesine destek olabilecek bilgiyi ve besinleri
Pişirilmesi ve yenilmesi kişinin isteğine göre deği- • Linoleik asidin %7,2’sini, önermeyi mesleki bir görev ve sorumluluk olarak
Yumurtayı biraz daha tanıtalım: şebilir. En kolay pişirme yumurtanın suda haşlan- görüyorum.
Güncel hayatımızda yumurta dediğimizde “tavuk masıdır. Sebzelerle, tahıllarla, sade olarak pek çok • İyodun %35’ini,
yumurtası” aklımıza gelir. Oysa kanatlı hayvanların şekilde tüketilebilir. Çeşitli yemeklere, çorbalara, • Çinkonun %17’sini,
yumurtalarının hepsini bu kavramın içinde bu- soslara eklendiği gibi böreklere, keklere katılarak • Fosfor ve magnezyumun ise %15’ini karşıla- Yumurtanın Bozulması:
lunur. Bunları bıldırcın yumurtası, kaz yumurtası, lezzet, görünüm ve gevreklik sağlanır. maktadır. Yumurtada bozulmaya neden olan bakteriler
hindi yumurtası gibi isimlerle anarız.
Hastalıkların tedavisinde, obezite ve diyabet di- Yumurtanın Kalitesi: yumurtanın kabuğunda bulunan porlardan (çok
Yumurtanın Besin Değeri: yetlerinde rahatlıkla kullanılır. Protein kısıtlaması Sağlıklı bir tavuğun yeni yumurtladığı, kabuğun- küçük delikler) kabuk zarına girip yumurta akına
yapılacak böbrek hastalıklarında da protein kay- ve sarısına ulaşması ve çoğalmasıyla oluşur. Bak-
Yumurta; insan vücudunun ihtiyaç duyduğu tüm da çatlak içermeyen yumurtalar sağlıklıdır. Bu
besin ögelerini en uygun miktar ve oranda içeren nağı olarak tercih edilir. Yara, yanık, cerrahi müda- yumurtalar bakteriyel bulaşmalara karşı fiziksel ve terilerin normal şartlarda yumurta içine girişini
hale ve enfeksiyon hastalıklarında iyileşmeyi hız- kimyasal olarak doğal bir şekilde korunur. Temiz engelleyen kütikül tabakası herhangi bir şekilde
tahrip olduğunda; yumurta dışından içine bakteri

56 BOSİAD SİNERJİ / Aralık 2022 BOSİAD SİNERJİ / Aralık 2022 57