Page 60 - Sinerji s1

sağlık/ Tunca Toker

Beynin salgıladığı

‘melatonin’ hormonu

nelere yol açıyor?

Ecz. Tunca Toker Tatil döneminde, işe gitmek için sabah erken kal- ‘JETLAG’NASIL DENGELENİR?
tunca@tokersaglik.com
kıp akşam da ona göre keza daha erken yatmak Bu hormonun temel görevi, yukarıda da belirtti-
gibi bir kaygımız olmadığından uyku düzenimiz ğimiz gibi hücre sistemini yenileyerek bağışıklık
iyice bozuluyor. Peki, uyku sırasında vücudumuz- sistemimizi artırması. Ama asıl görevi, vücudun
daki hormonlar nasıl işlevini devam ettiriyor? Bu biyolojik saatini koruyup ritmini ayarlamak. Bu
hormonlardan biri olan ‘melatonin’ ile ilgili merak işleme tıp dilinde ‘jetlag’ deniliyor. Her ne kadar
ettiğiniz bazı bilgilere yer vereceğiz. ‘jetlag’ için ‘uçakla yapılan uzun yolculuktan sonra
Melatonin hormonu beyin tarafından salgılanı- zaman farklılığından dolayı ortaya çıkan rahatsız-
yor. Melatonin; lık’ deniliyorsa da uzun süre uykusuz kalıp ertesi
• Vücudumuzda ‘hücre yenileyici ve bağışıklık gün yine yoğun tempoda işe başlamak ve gün
sistemini düzenleyici’ etkisi olan, içinde dalgalı seyirde yaşam temposuna ayak uy-
• Vücudun biyolojik saatini koruyup ritmini durmaya çalışmak hatta uzun süre uykusuz araba
ayarlayan, kullanmak da yine kısmen de olsa ‘jetlag’ı meyda-
• Kansere karşı hücrelerin bağışıklığını arttı- na getirebiliyor. İşte bu biyolojik saati dengeleyen İLAN 18
ran, tek faktör ise melatonin hormonudur. Peki, ‘jet-
• Özellikle gece-karanlıkta salgılanan bir hor- lag’ durumu meydana geldiğinde kendimizi nasıl
mondur. hissederiz? Bu belirtiler; uykusuzluk, yorgunluk,
iştahsızlık, hazımsızlık, bağırsak bozukluğu, zihin-
DİRENCİNİZ AZALABİLİR sel ve fiziksel performans kaybı, zaman ve mesafe
Gece saat 23.00 ile sabah 05.00 arası, yani bizim algısı bozukluğu, reaksiyon zamanı uzaması, yargı
ortalama olarak uykuda olduğumuz zaman dilimi ve hafıza kusurları, bulanık görme, vücut ağrıları
ve bu sırada vücudumuzun her milimetre kare- ve terleme şeklinde kendini gösteriyor. Bunun
si uykuda iken beynimiz maalesef uyumuyor ve ilerlemesi durumunda da hem psikolojik hem de
çalışıyor. Gördüğümüz rüyalar da beynimizin ma- fiziksel başka yan etkiler ve rahatsızlıklar da yaşa-
rifeti ama asıl önemli olan bu melatonin denen nabiliyor.
salgıyı salgılaması. Bu da boşuna değil elbette.
Kusursuz bir yapı olan vücudumuzun yaşlanan ya ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
da ölen hücreleri yenileniyor. Eğer beyniniz vücu- Melatonin hormonu ile ilgili diğer önemli bir nok-
dunuz için gerekli olan melatonin hormonunu ta, hormonun çocuklar üzerindeki etkisinin çok
yeterince salgılamıyorsa hücrelerininiz yeni- büyük olmasıdır. Melatonin hormonu en fazla
lenemiyor demektir. Bu da vücut karanlıkta salgılanıyor. Bu hormonun salgılanma
direncinizin azaldığı anlamına oranı loş odalarda bile azalabiliyor. Bu nedenle,
gelir. çocukların dirençli bir vücut yapısına sahip olabil-
meleri için mutlaka karanlıkta uyuması gerekiyor.
Uzun uçak yolculukları yapan, yoğun iş tempo-
su nedeniyle ‘jetlag’ benzeri şikâyetleri olan, tatil
esnasında uyku düzenleri bozulan okurlarımızın,
melatonin desteği alma konusunda hekimlerine
danışmaları, sıkça karşımıza çıkan devamlı yor-
gunluk şikâyetlerini azaltmak için eczacılarından
besin desteği bilgisi almalarını tavsiye ediyoruz.
Sağlıkla kalın…

58 BOSİAD SİNERJİ / Mayıs / Haziran 2013