Page 61 - Sinerji s10

fazı hızlıdır. Glikojen ve protein yıkımı ile ilgili m2. Kişi I. Derece Obez ta, peynir, et, tavuk, balık olabilir.
olarak belirgin sıvı kaybı olur. 24-48 saat içinde 2. Aşama: Kişinin ideal (olması gereken) BKİ’ne Yine her ana öğünde mutlaka karbonhidrat içeren;
glikojen depoları azalır. göre ideal ağırlığı bulunur. tam buğday unu ekmek, bulgur, lifli ürünler, sebze
4. Kilo kaybı için enerji açığı yaratacak şekilde bir ve meyve olmalıdır.
diyet planlanması, tedavinin temelini oluştu- Yaş BKİ (Kadın) BKİ (Erkek) Her ana öğün yağ içermelidir. Yağsız bir diyet dü-
rur. Sadece diyetteki yağ miktarını azaltmakla şünülemez. Kişi ne kadar şişman olursa olsun, yani
6-9 ayda ortalama 800-4500 g zayıflanır. Bu 19-24 19-21 20-22 depo yağları ne kadar çok olsa da diyetle verilecek
obeziteye çok fazla çözüm yaratmaz. Ancak yağ önemlidir. A,D,E,K vitaminlerinin emilim ve vü-
obezite gelişimini önleyebilir. 25-34 20-22 21-23 cutta kullanımı, bazı hormonların yapımı için bu
5. Magazin basında yayımlanan birçok di- 35-44 21-23 22-24 şarttır.
yette önerilen, özel bir gıdanın yenme- 45-54 22-24 23-25 Yukarıdaki örnek tamamen bir teorik hesaplama
si veya yenmemesi toplam enerji alımı olup, diyetin kişiye özel olduğu ve konusunda
azalmadıkça hiçbir avantaj sağlamaz. Bu 55-65 23-25 24-26 uzman kişilerce (diyetisyen/beslenme ve diyet uz-
diyetlerle devamlılık sağlanamaz ve di- 65+ 24-26 25-27 manları) değerlendirilmesi gerektiği unutulmama-
yetin bırakıldığında tekrar kilo alımı olur. lıdır.
İdeal ağırlık = İdeal BKİ x Boy2 (m2)
Çok önemli: 22 x 2.56= 57 kg ideal ağırlığıdır.
1. Diyet tedavisiyle uzun sürede bireye yeterli ve Kişi olması gereken ağırlığın yüzde 27 fazlasına sa-
dengeli beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır. hip olduğundan formüle ek ağırlık kullanılır.
Hatalı zayıflama programları kişilerin sağlığını
olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle en uy- Formüle ağırlık = (şu andaki ağırlık-ideal Ağırlık) x
gun beslenme programının diyetisyen ve/ 0,25 + İdeal Ağırlık
veya beslenme ve diyet uzmanlarınca düzen- (79-57) x 0,25 + 57 = 62.5 kg olması daha doğrudur.
lenip uygulanması önemlidir. 3. Aşama: Kişinin enerji gereksinimi hesaplamak
2. Gıda alımının azaltılması veya egzersizin ar- üzere öncelikle BMH hesaplanır.
tırılması ile sağlanacak olan 250-500 kalorilik Bunun için;
günlük bir enerji azalması, haftada 250-500 g
ağırlık azalmasına neden olur. a. Çeşitli formüller kullanılabilir (Harris-Benedict,
Schofield gibi)
3. Diyetle birlikte yapılan egzersiz, vücut kas kit-
lesinin korunması ve yağ dokusu kayıpları ve b. Pratik olarak BMH hesaplanabilir.
bazal metabolik hızın azalmasını engelleyece- Kadınlar için: BMH = Ağırlık x 24 x 0.95
ğinden önemlidir.
Erkekler için: BMH = Ağırlık x 24 x 1
4. Aktivite türü, yapılış şekli ve süresi, yağ-
sız doku kitlesini ve bazal metaboliz- c. BMH hesaplamalarında özellikle son yıllarda kli-
ma hızını etkiler. Bu nedenle fiziksel nikte kullanılması önerilen “ergo-spirometre” deni-
aktivite düzeyi ya da aktivite faktörü hesap- len cihazlarla oksijen ve karbondioksit tüketimine
lamalarında bazal metabolizma önemlidir. dayalı bir bazal metabolik hız ölçümü yapılır.
Bu olguda pratik olarak BMH =62.5x24 x 0,95
=1425 kkal saptanmıştır.
Fiziksel aktivitenin artırılmasın obezite teda-
visindeki olumlu etkileri: 4. Bundan sonraki aşama ise fiziksel aktivite ekleme-
1. Enerji harcaması artırılarak negatif enerji den- sinin yapılmasıdır. Kişinin günlük enerji gereksinme-
gesini sağlar. sini bulmaktır.
Günlük Enerji Gereksinimi = BMH x Fiziksel ak-
2. Vücut bileşimini etkiler, yağsız vücut ağırlığını tivite katsayısı
artırır.
1425 x 1.5- 1.6 = 2137 kkal /gün
3. Kardiyo-vasküler (Kalp-damar sistemi) kondis-
yonu geliştirir. 5. Bu kişin zayıflaması için günlük enerji gereksinim-
4. Bazal metabolizma hızında artışa neden olur. den yaklaşık olarak yüzde 25 veya 500-600 kkal’lik
bir eksiltme yapılır.
5. Psikososyal etkileri vardır.
Buna göre; yüzde 25 eksiltme yapıldığında bu
Yapılan çalışmalarda egzersizin hem obeziteyi hem düzey=1600 kkal/gündür.
de yol açtığı olumsuzlukları önlediği ve tedavi ettiği Ya da 500-600 kkal azaltıldığındaysa; 1637-
bildirilmektedir. Yağ dokusunda kayıp sağlamak için 1537 kkal/gün azaltma yapılır.
egzersiz programının en az 2 ay süreyle kesintisiz
uygulanması gereklidir. Egzersiz sıklığının “günde Kişiye zayıflaması için verilmesi gereken diyetin
en az 20 dakika süreyle, haftada 3-5 defa” yapılması enerjisi 1600 kkal/gündür. Burada vurgulanması
önerilmektedir. Ağırlık kaybının kalıcılığını sağlamak gereken en önemli nokta, zayıflama diyetinin ener-
için egzersiz yaşam boyu sürdürülmelidir. jisi hiç bir koşulda BMH’ın altında bir enerji olmama-
lıdır. Bu hesaplamada verilecek olan karbonhidrat,
protein ve yağ yüzdeleri şöyle hesaplanır:
Örnek Olgu Çözümü:
Toplam enerjinin yüzde 55-60’ı karbonhidrat-
27 yaşında, 160 cm boyunda, 79 kg ağırlığında, lardan, yüzde 20-25’i proteinlerden, yüzde 20-
orta düzeyde aktivitesi olan bir bireyin beslenme 25’i yağlardan gelecek şekilde hesaplanır.
durumunun değerlendirilerek alması gereken diyet Öğünlere dağılım yapılırken 3 ana 2-3 ara öğün şek-
enerjisinin belirlenmesi. linde besinler dağıtılır.
1. Aşama: Kişinin BKİ hesaplaması yapılır
Her ana öğünde hayvansal kaynaklı protein içeren
BKİ = Ağırlık (kg) / Boy2 (m2) = 79 / 2.56 = 30,9 kg/ bir besin bulunması gerekir. Bu; süt, yoğurt, yumur-

BOSİAD SİNERJİ / Ocak - Şubat 2015 59