Page 22 - Sinerji s12

köşe yazısı / Ahmet Özenalp

Deniz yolu ile yapılan

ihracatta karşılaşılan

sorunlar

Ahmet Özenalp Saygıdeğer Sinerji okurları; sözleşmenin şartları sadece sözleşme taraflarını,
Bursa Organize Sanayi Bölgesi yani tarafınızı ve alıcınızı bağlar. Tarafımızla, ara-
Denetleme Kurulu Üyesi Bu ayki yazımda sizlere ihracatçılarımızın son nızda kurulan taşıma sözleşmesi şartları ise satış
www.ahmetozenalp.com zamanlarda çok karşılaşmaya başladıkları bir sözleşmesinden tamamen bağımsızdır. Yükleyici
sorundan bahsedeceğim. Deniz yolu ile taşıma- sıfatınız tahtında, konteyner muhteviyatı yük-
sında malın karşı taraf tarafından teslim alınma- lerinizin, alıcısı tarafından çekilmemiş olmasına
ması hali, özellikle bir kaç yıldır çok karşılaşmaya bağlı olarak doğmuş ve doğacak her türlü mas-
başladığımız bir sorun oldu. On binlerce ihracat raf, hasar, zarar ve cezalardan dolayı firmanızın
yapan, fakat eşyasının teslim alınmaması ile kar- sorumluluğunu 6102 sayılı Türk Ticaret Kanu-
şılaşmayan ihracatçı firma, böyle bir durumla nu’nun 1207. maddesine göre sorumluluğunuz
karşılaştığında ne yapacağını bilemiyor. var’ deyip ihtar çektiğinde karşılıklı açılacak olan
ilk davanın temelleri atılmış oluyor.
Tabii bu sorunun birkaç yıldan beri var olmasının
sebepleri malum. Arap baharı ile başlayan Orta- Konşimento taşıma sözleşmesinde yer alan tes-
doğu’da, Akdeniz’deki bir çok İslam ülkesindeki lim şekli (FREİGHT COLLECT, FREE ON TRUCK,
yönetim değişiklikleri, kardeş kavgaları, özetle LİNER OUT vb.) gönderici sorumluluğunu sınır-
ülkelerin iç istikrarlarının olmayışı bu işi bu nok- lamaktadır. Uluslararası İncoterms kuralları gere-
talara getirdi. ği eğer bir konişmento düzenlenmiş ve bundan
navlun ve diğer giderleri ödeyecek olanın, malı
Deniz yolu taşıması, diğer taşıma modlarına alan kişi (gönderilen) olacağı anlaşılıyorsa, nav-
göre özellik arz eden bir taşıma şeklidir. Deniz lun ve diğer giderleri ödeme borcu konşimen-
hukuku çok özel bir hukuk alanıdır. Deniz hu- toya göre, yükü alacak olan (gönderilen) kişiye
kukunun taşımaya ilişkin düzenlemelerinin bir geçer. (TTK 1229/l-n Md.) Bu konuda yüksek yar-
çoğu 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu içinde gının da deniz nakliyesine dönük içtihat kararla-
yer aldı. rı var. Bu kararlarda elbette bize yol gösteriyor.
Özelikle deniz yolu taşımasında navlun alacak-
Türkiye’den ihracat yapan bir firma, konteyner larının bir yılda zaman aşımına uğradığının ihra-
muhteviyatı mallarını EXW olarak sattığında, catçı firmalar tarafından bilinmesinde yarar var.
taşıma muhteviyatı eşyanın, örneğin Mısır Li-
manı’nda alıcısı tarafından teslim alınmamış ol- “MADDE 1246- (1) 1188’inci madde hükmü saklı
masından sorumlu mudur? Sorumluluk konusu kalmak kaydıyla, gemi kira sözleşmeleri ile za-
eğer bir konşimento düzenlenmiş ve bundan man çarteri sözleşmeleri ve navlun sözleşmele-
navlunu ödeyecek olanın, malı alan kişi olacağı rinden veya konşimentodan veya onun düzen-
belirtilmişse tabii ki navlunu ödeme borcu kon- lenmesinden doğan bütün alacaklar bir yılda
şimentoya göre, yükü alacak olan kişiye geçer. zamanaşımına uğrar.”
Navlun alacağı, muaccel olmasından itibaren
bir yıl içinde zaman aşımına uğrar. Buna dayana- Sonuç olarak, taşıma konusunda düzenlemeleri
rak ihracatçı firma ‘ben sorumlu değilim malımı de dikkatle okuyup, muhtemel rizikoları önce-
fabrikada, milletler arası sözleşme incoterms ku- den görmek ve düzenlemeleri mutlaka bilen biri
Not: Yazılarımı; web adresim:
www.ahmetozenalp.com ve ralları gereği teslim ettim’ derse ne olacak? Tam ile incelemekte fayda var. Yoksa ihracatçımızın
blog adresim: tersi, taşıyan ihracatçı firmaya dönüp ‘Eşyanın kendisini yüzbinlerce dolarlık bir alacak davası-
http://ahmetozenalp.blogspot.com’dan çekilmemesinden sorumlusunuz. Çünkü firma- nın içinde buluvermesi içten bile değil.
takip edebilirsiniz. nızla alıcı arasında yapılan satış sözleşmesi ve bu

20 BOSİAD SİNERJİ / Mayıs - Haziran 2015