Page 55 - Bosiad Sinerji Dergisi Sayı 48

köşe yazısı / Esin Göksu Şeker

Dünya ve

beslenme

Dr. Dyt. Ş. Esin Göksu Şeker Dünyanın hızla gıda yetmezliği, açlık, susuzluk gıda güvenliği - tüketimi ve gıda israfı tartı- rayna’da devam eden savaş tedarik zincirlerini ak- gelecekteki sorunlara karşı koyabilmek için nasıl muştur. Yıllar önce tohumu Anadolu’dan götü-
Beslenme ve Diyet Uzmanı gibi büyük sorunlara koşarak yaklaştığı gerçeğini şılmaya değer konular. Temel mikro besinlerdeki satıyor, tahıl, gübre ve enerji fiyatlarını yükseltiyor. daha kararlı ve cesur adımların atılacağıdır. rülerek Kanada’da yetiştirilen mercimek bugün
esin.seker@gmail.com
görmemek ancak körlükle açıklanabilir. Açlığı, eksiklikler, çocuklarda obezite, bodur kalma ve Bu 2022’nin ilk yarısında gıda fiyatlarında tahmin Türkiye’nin satın aldığı ürün olmuştur. Kanada’dan
gıda güvensizliğini ve yetersiz beslenmeyi sona gelişme geriliği dahil olmak üzere pek çok soruna edilenden daha fazla artışa neden oldu. Aynı za- Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Genel Direktör Qu mercimek satın alınmaktadır. Oysa bu ülke yıllar
erdirmeye yönelik sorunlar büyümeye devam yol açıyor. Çocukların yetersiz beslenmesindeki manda, özellikle düşük gelirli ülkelerde bu durum Dongyu’nun hazırladığı 2022 yılı hedefleri ra- önce mercimeğini satmak için pazar aramaktaydı.
ediyor. Dünya bir yandan Yapay Zekayı(AI) , uzay sorunlar büyük endişe kaynağı olmaya devam daha sık ve şiddetli hissedilir oldu. Değişen ekolo- porunda Dünyanın beslenme sorunlarının ana Bu yanlış politikalar, yeterli enerji sağlamak
çalışmalarını konuşurken ve yatırımlar bu yönde ederken, yetişkinler arasında anemi (kansızlık), jik olaylar ve iklim olayları, seller, depremler, yan- çizgiler belirlenmiştir. Bu raporda: ‘’Tarımsal açısından beslenmede yer bulmuştur, ancak
yaparken, insanların büyük bir bölümü temiz su, kalsiyum yetmezliği ve obezite endişe verici bo- gınlar, aşırı sıcak ve soğuk hava olayları ile daha da gıda sistemlerine yatırım yapmak için sınırlı daha çok çocuklar olmak üzere beslenme ve
gıda ve yaşamaya ait gereksinmeleri ile müca- yutlarda görünüyor. çıkmaza girdi. Zaten yetersiz olan üretimi de daha finansal kaynaklar vardır. Tarımsal gıda sis- sağlık sonuçlarını olumsuz etkilemektedir.
dele ediyor. Üretimdeki yetersizlik, dağılımdaki azalttı ve yaşam koşullarını çok olumsuzlaştırdı. temlerine yapılacak yatırımlar için kamu-ö- Türk halkı karbonhidrat beslenmesi yapan
dengesizlik, insanlığı açlık, kötü beslenme, varo- Pandemi ile artan tüketici gıda fiyatlarının etkile- zel sektör ortaklıkları son derece önemli bir ülke durumuna düşürülmüştür.
luşunu yok etmeye doğru itiyor. ri, dünya çapında sağlıklı beslenmeye gücü yet- Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) son tahminlerine olacaktır’’ diyor.
meyen insan sayısının 112 milyon artmasına ve göre dünya nüfusunun %12.5’i (868 milyon kişi) Bu gerçekler göz önüne alınarak, hükümetler
Küresel değişimlere karşın, yetersiz beslenme, neredeyse 3,1 milyara yükseldiği gösteriliyor. Uk- yetersiz beslenmektedir. Yine dünya çocuklarının Türkiye’de durumun nereye geldiğini hepimiz bi- gıda tüketicilerine öncelik vermek ve besleyici gı-
%26’da büyüme geriliği görülmektedir. 2 milyar liyoruz. Tarım ve Hayvancılık bitirilmiş ve ülke dışa daların sürdürülebilir üretimini, tedarikini ve tüke-
insan bir veya birkaç mikro besin element eksik- bağımlı gıda alıcısı durumuna düşürülmüştür. Ta- timini teşvik etmek için yeniden düzenlemelere
liğini yaşamaktadır. Diğer taraftan 500 milyonu rım alanları yabancı şirketlerin sanayi tarım ürünü gitmelidir. Sağlıklı beslenmenin herkes için daha
şişman olmak üzere, 1.4 milyar insan da aşırı ki- üretme arenasına dönüştürülmüştür. Anadolu’da az maliyetli ve daha uygun satış fiyatlı olmasına
loludur. pek çok arazi mercimek, fasulye, buğday, şeker yardımcı olunmalıdır.
pancarı, sebze, meyve ekilmesi yerine mısır tarla-
TÜRKİYE’DE DURUM larına dönüştürülmüştür. Bu beslenmede büyük Daha düşük gelirli ülkelerin yetersiz kamu kay-
FARKLI MI? tehlike olarak görülen, mısır nişastası bazlı früktoz naklarına sahip olduğunu düşünürsek uluslara-
Çocuklarımızın %12’sinde büyüme geriliği, (NBŞ) üretiminin merkezi durumuna getirilmiştir. rası kurumların kalkınma desteğine ihtiyaç duya-
%33’ünde anemi (kansızlık) %12’sinde A vitamini Çiftçi kolay para kazanmak odaklı bu yabancı şir- cağını bilmek gerekir. Dünyada pek çok ülkenin,
eksikliği, %61’inde iyot eksikliği saptanmıştır. Obe- ketlerin çalışanı durumuna düşürülmüştür. tarımın, ekonominin, susuzluğun ve kırsal geçim
zite oranları Avrupa normlarını aşmiştir. Yetişkinle- Türkiye gibi gıda ithal eden ülkeler, özellikle ta- kaynaklarının yetersizliği ile mücadele ettiğini ve
rimizin de %29’u şişmandır. hıllar için, daha güçlü politika ve finansal destek milyonlarca insanın aç, gıda güvencesi olmayan,
yetersiz beslenmenin yaygın olduğu gerçeğini
Dünyada ve ülkemizde gıda güvensizliği ve yeter- sağlamıştır. Bunu yaparken, kuru bakliyat, yağlı anlamak gerekir.
siz beslenmenin yoğunlaştığı ısrarla vurgulamak- tohum, meyve, sebze ve diğer besleyici besin-
tadır. Bunların başında, artan sosyal eşitsiz- lerin üretimine destek vermek yerine tahıl üre- Herkesin güvenli, besleyici gıdalara ve uygun fi-
likler, toplumsal çatışmalar, iklim aşırılıkları, timini (mısır, arpa, vb) orantısız bir şekilde teşvik yatlı sağlıklı diyetlere erişme hakkı vardır. Sağlıklı
ekolojik değişiklikler ve ekonomik sorunlar etmişlerdir. Zeytin zengini bir ülkede, halk zeytin ve sürdürülebilir tarımsal gıda sistemlerine yatı-
gelmektedir. Burada konuşulması gereken, yağına ulaşamaz olmuştur. Ayçiçek yağı ithal rım yapmak, geleceğe ve gelecek nesillere yapı-
olumsuzlukların devam edip etmeyeceği değil, edilmektedir. Ukrayna savaşı nedeniyle ithalatı lan bir yatırımdır.
yapılamayınca iç pazarda yağ bulunamaz ol-

52 BOSİAD SİNERJİ / Haziran 2023 BOSİAD SİNERJİ / Haziran 2023 53