Page 26 - Sinerji39

köşe yazısı / Şerif Arı

Bedelsiz veya düşük bedelli

kiraya verilen gayrimenkuller

için emsal kira bedeli

uygulaması ve belge düzeni

Şerif ARI
Yeminli Mali Müşavir
serifari@arilar.com.tr
Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tâbidir. mesi için işlemin verginin konusuna girmesi ile olmayıp, ancak KDV Kanunu’na tabi hizmet ger-
Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde birlikte vergiyi doğuran olayın da meydana gel- çekleştiği için kiracı adına düzenlenmesi gereken
ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. miş olması gerekir. faturada tahsil edilmeyen kira tutarı üzerinden
sadece KDV hesaplanması ve sadece KDV için
Gayrimenkul sermaye iratlarında elde etme tah- İşletmelerin aktifine kayıtlı bulunan gayri- fatura düzenlenmesi gerektiği, aksi halde vergi
silat işlemine bağlıdır. Tahsilat yapılmamışsa elde menkullerin bedelsiz olarak başkalarının kulla- ziyaı cezalı tarhiyat işlemine tabi tutulacağı husu-
etme de gerçekleşmemiş sayılacağından beyan nımına bırakılması halinde herhangi bir tahsilat sunu hatırlatmak isteriz.
gerekmemektedir. söz konusu olmadığı ve Gelir Vergisi Kanunu
yönünden elde etme esası olmadığından sadece Buna göre, herhangi bir tüzel kişi işletme
Diğer taraftan Gelir Vergisi Kanunu’nun 73’üncü katma değer vergisi kanunları çerçevesinde em- aktifinde kayıtlı bir gayrimenkul için kira
maddesinde, “kiraya verilen mal ve hakların kira sal kira bedeli üzerinden katma değer vergisinin sözleşmesinde yazılı kira tutarının KDV’li
bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. hesaplanması ve beyan edilmesi gerekmektedir. olarak her ay fatura edilmesi kanun hük-
Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakı- müdür. Mücbir sebepler hariç herhangi bir
lan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve Gerçek kişiler tarafından gayrimenkullerini be- nedenle kira eksik alınırsa veya hiç alınmaz-
hakların kirası sayılır” hükmü yer almaktadır. An- delsiz olarak (işyeri, mesken) kiraya vermeleri sa, incelemelerde kira sözleşmesinde yazılı
cak usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis durumunda istisnai durumlar hariç olmak üzere tutarın alınmaması sebebiyle fark için rapor
edilmesi halinde emsal kira uygulanmaz. emsal kira bedeli üzerinden gelir vergisi beyan- yazılarak cezalı olarak kurumlar vergisi ve
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci namesi ile beyan etmeleri gerekir. Tüzel kişilerin KDV talep edilmektedir. Bu durumla karşı-
maddesinin 3/f bendi uyarınca; Gelir Ver- işletmelerinin aktifine kayıtlı (işyeri ve mesken) laşmamak için muhakkak bir ek sözleşme
gisi Kanunu’nun 70. maddesinde belirtilen gayrimenkullerin bedelsiz olarak kiraya verilmesi yaparak kira değişikliğinin karşılıklı imza
mal ve hakların kiralanması işlemleri katma halinde ise emsal kira bedeli uygulamasına tabi altına alınması gerekmektedir.
değer vergisine tabi olduğu,
Kanunun 17/4-d maddesinde ise, iktisadi iş-
letmelere dahil olmayan gayrimenkullerin
kiralanması işlemleri katma değer vergisin-
den istisna tutulmuştur.

Buna göre, gerçek kişiler adına kayıtlı gayrimen-
kullerin (arazi, bina ve bunlarla birlikte kiralanan
mütemmim cüzü ve teferruatı, voli mahalleri ve
dalyanlar ile gayrimenkul olarak tapu sicilinde
tescil edilen haklar) kiralanması işlemleri katma
değer vergisine tabi olmayacak, sadece iktisadi
işletmeye dahil gayrimenkullerin kiralanması iş-
lemi katma değer vergisine tabi tutulacaktır.

Bir işlemin katma değer vergisine tabi tutulabil-

24 BOSİAD SİNERJİ / Ekim - Kasım - Aralık 2020