Page 62 - Sinerji s16

köşe yazısı / Esin Göksu Şeker

İşçi beslenmesi

(Bölüm 2)

YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENEN İŞÇİLERDE
KARŞILAŞILABİLECEK SORUNLAR

Yrd. Doç. Dr. Esin Göksu Şeker Yaptığı işin niteliğine göre besinlerle doğal yol- Besin grupları temelinde :
İstanbul Okan Üniversitesi dan gerekli enerji ve besin öğelerini yeterince • Süt, yoğurt, peynir çeşitleri,
Beslenme ve Diyet Uzmanı alamayan işçilerde bazı olumsuzluklar görülebil-
esin.seker@gmail.com mektedir. • Çeşitli et ve ürünleri, balık, kanatlı hayvan
etleri, kuru baklagiller,
• Fiziksel performans için gerekli olan ve kan
glikoz düzeyini normal sınırlar içerisinde tutabi- • Tahıllar, ekmek
lecek düzeyde yeterli enerjinin alınamamasına • Sebze ve meyvelerden mevsiminde, bol ve
bağlı olarak işçilerde halsizlik, yorgunluk ve bit- ucuz olanlar
kinlik gibi belirtiler görülür. • Öğün sayısı ve öğünlere dağılımda
• Kan glikozunun düşüklüğüne bağlı olarak be- denge
yine yeterince glikoz gitmemesi sonucu, beyin • Yüksek sübjektif kalite / tüketilebilirli-
fonksiyonlarında, dikkat ve algılamada sorunlar lik kalitesi
yaşanır. Ayrıca bilişsel fonksiyon, dikkat, algılama • Yüksek besin değeri korunumu
ve hafıza üzerinde önemli etkileri olan; özellikle
B12, B6, ve folik asit gibi vitaminlerin eksik alın- • Yüksek hijyenik kalite
ması da çalışma performansı ve iş kazaları yö- • Ekonomiklik
nünden sorunlara yol açabilir. Özellikle ağır ve tehlikeli işler kapsamında çalışan
• Minerallerden demirin, vitaminlerden B12 ve işçilerin sıvı alımı, susama duygusuna bakılmaksı-
folik asit yetersizliğini neden olabileceği anemi- zın artırılmalıdır. Bunun için yine yapılan işin nite-
ler sonucu oluşan halsizlik, yorgunluk ve bitkinlik liğine göre artırılması kaydıyla (güneş altında, çok
nedeniyle iş kazaları riski artabilir. sıcak ortamlarda çalışma vb. koşullarda) günde
en az 12-14 bardak veya her 1000 kalori başına 1
• Yağda eriyen, önemli bir antioksidan vitamin
olan A vitamininin yetersizliğinde gözün görme litre kadar sıvı tüketilmesi sağlanmalıdır. Sıvı ola-
fonksiyonları bozulur. rak, başta temiz ve güvenilir içme suyu, tercihen
taze meyve suları, ayran, süt, açık çay, bitki çayları,
• Aşırı beslenme sonucu şişmanlayan bireyler, ka- limonata, çorba vb. sulu yiyeceklerin tüketimine
zalara daha eğilimlidirler. olanak sağlanmalıdır.
ÖNERİ • Bazı vitaminler, özellikle B grubu vitaminleri si- Özellikle ağır işte çalışan işçilere günlük enerji
nir sisteminin normal çalışması, dikkat, algılama ve besin öğeleri gereksinmelerinin yarısını kar-
Evinde zaten gerek ekonomik neden- vb. fonksiyonlar için gereklidir. Bu vitaminlerin şılayacak nitelikte; ana ve ara öğünlü menüler
lerle, gerekse ekonomik ve kaliteli yetersizliği iş kazaları yönünden işçilerde önemli planlanmalıdır. Menüler mümkünse 4 kap olarak
beslenme bilincinin olmaması nede- sorunlara neden olabilir. planlanmalıdır. Bazı yemeklerin de gereksinme-
niyle genellikle yetersiz ve dengesiz Kaliteli beslenme, ancak aşağıda belirtilen koşul- ye paralel olarak 1 porsiyonlarına giren yiyecek
beslenen işçilere, işyerinde halen uy- ların sağlanması ile mümkündür. gramajlarında bir miktar artırıma gidilmelidir. (et,
gulanmakta olan ve sakıncaları olan • Miktarda yeterlilik: Bireyin yaşı, cinsiyeti, makarna, pilav, kuru baklagil gramajları ile ye-
yanlış uygulamaların düzeltilmesi vücut kitlesi, fiziksel aktivitesi, özel durumu meklerin içerisine giren yağ miktarları vb.)
ve geliştirilmesi doğrultusunda ve vb. özelliklerine göre gereksinim duyduğu Bazı iş kollarında, bazı besin öğeleri normal ge-
hiç değilse işyerinde iyi beslenmeleri enerjinin yeterli miktarlarda tüketilmesi ge- reksinmeye ek olarak verilmelidir. Çok sıcak ve
sağlanabilmelidir. rekir. İşçilerin beslenmesinde de besinlerle aşırı tozlu ortamlarda çalışanların bol sıvı almaları
Çalışanların beslenmesinde sadece aldığı enerji yaptığı işin niteliğine göre ye- sağlanmalıdır. Çok soğuk ortamda çalışanlara sı-
enerjinin değil, diğer besin öğelerinin terli düzeyde olmalıdır. cak içecekler, çorbalar sıklıkla verilmelidir. Güneş
de yeterliliği ve dengesi önemsene- • Çeşitlilik: Gereksinim duyulan enerjinin altında uzun süre çalışanlara veya röntgen ışın-
rek, uygun bir beslenme programı- sağlanacağı besinlerin seçiminde dört larına maruz kalanlara A vitamininin ön maddesi
nın konunun uzmanlarınca planlan- temel besin grubundan yeterince tüketil- karotenlerden zengin havuç, kıvırcık marul, roka,
ması ve uygulanması sağlanmalıdır. melidir. Hatta aynı besin grubu içerisindeki domates, kayısı, portakal vb. sebze ve meyveler
besinler arasında da çeşitliliğin sağlanması yeterince verilmelidir.
gerekir.

60 BOSİAD SİNERJİ / Mart 2016